Rotterdam in beweging: mondelinge geschiedenis en migratieverhalen
Rotterdam betekent voor mij vandaag de dag een multiculturele stad met veel verschillende mensen, waar je veel van elkaar kunt leren en waar ieder iets te bieden heeft. Ik vind het een mooie samenleving waarin mensen met verschillende achtergronden met elkaar kunnen leven. Rotterdam heeft ook haar prachtige gebouwen en de voetbalclub Feyenoord. Het is een leuke stad met leuke, directe mensen. Rotterdam is de stad waar ik mij thuis voel. Maar ook veilig.
Hier spreekt een drieëndertigjarige zoon van een Marokkaanse gastarbeider die er in de jaren zestig van de twintigste eeuw voor koos een toekomst in Rotterdam op te bouwen. Zoals deze persoon zijn er velen. De afgelopen decennia is de stad uitgegroeid tot multicultureel centrum van Nederland. Mensen van verschillende nationaliteiten en culturen hebben de handen uit de mouwen gestoken aan een project dat nooit af is: de havenstad. Een havenstad wordt tot in de haarvaten gekenmerkt door de opname en afscheiding van individuen die gedurende lange of korte tijd in de stad verbleven. Ze laten iets achter. De sporen zijn nog altijd zichtbaar in de stadscultuur en het straatbeeld die de stad sieren.
‘’Een historicus kan zich makkelijk verschuilen onder de mantra dat hij enkel het verleden bestudeert.’’
Erfgoed in de postkoloniale stad
Het besef van de multiculturele stad is de laatste tien jaar ingedaald. Lange tijd werd de stadsgeschiedenis gekenmerkt door conservatieve onderzoeksmethoden die de stad wel degelijk beschouwden als sociaal en cultureel bolwerk. De tastbare en beweeglijke stadscultuur lieten historici liever onaangeroerd over aan sociologen en antropologen. Immers, een historicus kan zich makkelijk verschuilen onder de mantra dat hij enkel het verleden bestudeert. Deze zienswijze weerspiegelde in de verzameling van materieel erfgoed als werktuigen uit de Middeleeuwen of kunststukken en geschriften uit de Gouden Eeuw. Hierin werd alleen de autochtone stadsbevolking met een historische band met Rotterdam gerepresenteerd.
Dit statische erfgoed is inmiddels aangevuld met dynamisch erfgoed. Dynamisch erfgoed legt niet enkel het materiaal vast, maar verzamelt de verhalen en levenservaringen van Rotterdammers met verschillende culturen en achtergronden. Ten grondslag hieraan liggen nieuwe methoden van historici die ontleend worden aan de antropologie. Het uitgangspunt in deze methode is het vastleggen van het straatbeeld zoals deze gebruikt wordt om betekenis te geven aan het leven en de sociale contacten in Rotterdam. Op deze manier kan de levenswijze van gewone Rotterdammers opgeslagen worden die binnen het traditionele en materiële erfgoed verloren gaan.
Mondelinge geschiedoverdracht
Een manier om dit te doen is het vastleggen van levensverhalen en ervaringen van de lokale gemeenschap door hen te interviewen over hun verleden en avonturen in de stad. Erfgoedlab DIGITUP, Stadsarchief Rotterdam en Erasmus Universiteit Rotterdam hebben de handen in één geslagen en gewerkt aan een project van mondelinge geschiedenis. Studenten van de master cultuurgeschiedenis hebben de afgelopen weken interviews afgenomen bij diverse Rotterdammers met een migratieachtergrond. Deze interviews worden opgeslagen in het Stadsarchief Rotterdam, zodat zij van belang kunnen zijn voor historisch onderzoek in de toekomst.
Mondelinge geschiedenis draagt bij aan kennis over de manier waarop mensen betekenis geven aan het verleden. Een interview is meer dan een verslaglegging van feiten. De interviewer en respondent gaan een dialoog aan over het verleden van de respondent en proberen op die manier te traceren wat belangrijk is voor hen én de gemeenschap. Maatschappelijke vraagstukken kunnen op deze manier bestudeerd worden vanuit een cultuurhistorisch oogpunt. Specifiek werd daarom aandacht geschonken aan de betekenis en de gevolgen van de coronacrisis op verschillende soorten ondernemers met een migratieachtergrond. De unieke verhalen verdienen het om bewaard te blijven.
Klik hier voor de podcast van Joppe Bastiaansen.
Leave A Comment